การนอนหลับที่มีคุณภาพนั้นต้องเกิดการนอนแต่ละชนิดในระยะเวลาที่เหมาะสม โดยเฉพาะ REM ซึ่งเป็นช่วงที่มีความสำคัญต่อการพัฒนาของสมอง (brain development) การเกิด neuronal plasticity การเก็บความจำ (memoryconsolidation) และการควบคุมอารมณ์ การนอนหลับในช่วง REM จัดเป็น restorative sleep คือทำให้ได้การนอนหลับที่มีคุณภาพ ตื่นมาด้วยความสดชื่นและรู้สึกว่าได้นอนเต็มอิ่ม ดังนั้นในผู้ที่มีปัญหานอนไม่หลับและจำเป็นต้องใช้ยารักษานั้นหลักการที่สำคัญประการหนึ่งของการเลือกยาที่มีประสิทธิภาพคือ ยาชนิดนั้นต้องไม่มีผลลดการนอนในช่วง REM บทบาทของเมลาโทนินในการควบคุมวงจรการหลับ-ตื่น
เมลาโทนินถูกสังเคราะห์จากต่อมไพเนียล (pineal gland) ฮอร์โมนชนิดนี้มีบทบาทสำคัญในการควบคุมสรีรวิทยาของการนอนหลับและวงจรการหลับ-ตื่น (sleep-wake cycle) โดยจะมีการหลั่งออกมามากในตอนกลางคืนและมีระดับต่ำในช่วงกลางวัน (circadian hythm) ระดับสูงสุดในพลาสมาของเมลาโทนินจะเกิดในช่วงเวลาประมาณ 2.00 น. ถึง 3.00 น.ซึ่งเป็นช่วงที่มีการหลับลึก เมลาโทนินออกฤทธิ์เหนี่ยวนำให้เกิดการนอนหลับโดยการกระตุ้น melatonin 1a (MT1) และmelatonin 1b (MT2) receptors ซึ่งพบหนาแน่นที่ suprachiasmatic nucleus (SCN) ของ hypothalamus’0 การกระตุ้น MT2 receptor จะช่วยในการควบคุม circadian rhythm ส่วนการกระตุ้น MT1 receptor จะทำให้การทำงานของSCN ลดลง โดย SCN ซึ่งปกติใช้ gamma-aminobutyric acid (GABA) เป็นสารสื่อประสาทจะส่งสัญญาณประสาทไปยังsleep-promoting nucleus (ventrolateral preoptic nucleus; VLPO) ผ่านทาง dorsomedial hypothalamus (DMH)เมื่อ SCN ทำงานลดลง จึงลดการหลั่ง GABA ไปที่ VLPO เมื่อ GABA ซึ่งเป็นสารสื่อประสาทชนิดยับยั้ง (inhibitoryneurotransmitter) มีปริมาณลดลง จึงส่งผลให้ VLPO ถูกกระตุ้นและเข้าสู่การนอนหลับ (เปิด sleep gate) ได้ในที่สุด”
ข้อดีของ การนอนหลับเพียงพอ สุขภาพดีที่มีได้ในทุกวัน
เคยสงสัยมั้ยว่า ช่วงนี้ทำไมร่างกายอ่อนแอจัง หรือแม้แต่จิตใจเองก็ไม่สดชื่น ปัญหาเหล่านี้อาจเกิดได้จากการนอนไม่เพียงพอ และส่งผลให้ชีวิตในหลาย ๆ ด้านไม่ค่อยดี ดังนั้นไม่ว่าจะเจอปัญหาชีวิตเรื่องใดก็ตาม การนอนหลับเพียงพอ จึงเป็นกุญแจสำคัญที่จะสามารถช่วยแก้ปัญหาต่าง ๆ และสามารถใช้ชีวิตประจำวันได้ดีมากยิ่งขึ้น โดยบทความนี้ก็จะพาไปให้เห็นถึงเรื่องนี้ชัดเจนยิ่งขึ้น
การนอนหลับเพียงพอ เพิ่มความแข็งแรงทั้งกายและใจ
- สมองและความจำสามารถทำงานได้อย่างเต็มที่
การนอนหลับที่เพียงพอจะมีส่วนในเรื่องของสมองและความจำเป็นอย่างมาก หรือก็คือ สมองสามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ความจำในเรื่องการจดจำแต่ละอย่างในชีวิตประจำวัน ก็สามารถจำได้ง่ายขึ้น และสามารถจำได้นานขึ้นนับเป็นส่วนจำเป็นในการดำเนินชีวิตเป็นอย่างมาก
- ร่างกายได้พักฟื้น ซ่อมแซม เพิ่มพลังในการดำเนินชีวิต
เมื่อนอนหลับเต็มอิ่มร่างกายและระบบร่างกายต่าง ๆ จะได้รับการพักผ่อนไปด้วย และแน่นอนว่าก็ยังมีส่วนสำคัญในการฟื้นฟู ซ่อมแซมร่างกายในส่วนต่าง ๆ เมื่อได้นอนหลับพักผ่อนเต็มที่ ก็สามารถเพิ่มประสิทธิภาพให้สู้กับชีวิตประจำวันได้ดีมากยิ่งขึ้น
- อารมณ์สดชื่น แจ่มใส มีความสุขได้
แน่นอนว่าในเรื่องของจิตใจก็ส่งผลไม่ใช่น้อย ลองสังเกตดูด้วยตัวเองก็ได้ระหว่างการนอนหลับที่เพียงพอ หรือการอดหลับอดนอนแล้วตื่นขึ้นมา เราจะสามารถสังเกตเห็นอารมณ์ที่ไม่เหมือนกัน ดังนั้นการนอนอย่างพอเพียง ตื่นมาแล้วสดชื่น แจ่มใสนับเป็นกุญแจสำคัญที่ช่วยให้เราใช้ชีวิตที่สุขใจตั้งแต่แรกตตื่น
4. ผิวพรรณดี ทำให้อ่อนเยาว์
สิ่งนี้นับว่าเป็นอีกสิ่งที่สามารถสังเกตได้ชัด หากเรามีการนอนหลับที่เพียงพอใบหน้าของเราก็จะเฟรซขึ้น ดูสดใสมากขึ้น จะเห็นได้ถึงผิวกระจ่างใส ไร้ความหมองคล้ำ แต่ถ้าหากนอนไม่เพียงพอใบหน้าจะดูโทรมอย่างเห็นได้ชัดเลยทีเดียว
สรุปแล้ว การนอนหลับเพียงพอ เป็นสิ่งสำคัญสำหรับเรา ๆ เป็นอย่างมาก ไม่ว่าจะช่วงอายุไหน หรือวัยใดต่างก็ต้องการนอนที่มีคุณภาพกันทั้งสิ้น และการนอนหลับได้มีคุณภาพสิ่งแรกที่ควรทำ คือ นอนให้ได้ 6 – 8 ชั่วโมง ตามเวลานอนปกติของมนุษย์เรา ๆ ที่อาจเริ่มต้นตั้งแต่ 2 ทุ่ม – 4 ทุ่ม และอีก 1 อย่างที่สำคัญก็คือการเลือกที่นอน หมอน และเครื่องหนอนที่มีคุณภาพและส่งเสริมการนอนให้ดียิ่งขึ้น